Rotonde
In Nederland praten we al sinds 2014 over de toekomst van ons pensioenstelsel. De laatste tijd is het angstig stil vanuit de SER. Het meerdere malen beloofde advies over hoe een toekomstbestendig pensioenstelsel er uit zou moeten zijn, laat nog steeds op zich wachten. Een van de oorzaken daarvan is dat de bij de discussie betrokken partijen zo ongeveer alles in één keer willen oplossen. Niet alleen het pensioen in de tweede pijler (dat is op zich al ingewikkeld genoeg), maar ook de AOW, de zware beroepen en de ZZP’ers. Zie mijn blog van 17 augustus 2017.
Op zich allemaal belangwekkende onderwerpen, maar als we alles met elkaar blijven verbinden, is een spoedige oplossing waarschijnlijke een illusie. Wat dat betreft doet het mij denken aan het eindeloos rijden van rondjes op een rotonde. Veel kilometers maken zonder een meter dichter bij je bestemming te komen.
En dat is precies wat Tuur Elzinga, lid van het dagelijks bestuur van de FNV en verantwoordelijk voor pensioenen, doet in een interview in de Volkskrant van 6 december. Een akkoord over een nieuw pensioenstelsel is volgens hem niet haalbaar zolang de AOW-leeftijd stijgt, er niets gedaan wordt voor zware beroepen en ZZP’ers en flexwerkers geen pensioen opbouwen. Het kabinet geeft in het regeerakkoord aan dat het begin 2018 een pensioenakkoord verwacht. De grote vraag daarbij is wat het kabinet gaat doen als sociale partners er dan nog niet uit zijn. Elzinga verwacht niet dat de minister van SZW een akkoord zonder de FNV zal doordrukken. Minister Koolmees liet eerder weten niet in te gaan op ‘als-dan-vragen’ en ‘geen onderhandelingen via de media te voeren’. Dat wordt dus nog spannend. Zoals ik aangaf in mijn blog van 11 oktober neemt het kabinet in het regeerakkoord zijn verantwoordelijkheid door de contouren van een nieuw stelsel concreet te schetsen. Ik verwacht dan ook dat het kabinet hier gevolg aan geeft als de sociale partners er niet tijdig uitkomen. Maar om er tijdig uit te komen, moeten we wel eerst van de eindeloze rotonde af. Hak het in behapbare stukjes. Geef eerst aan hoe het nieuwe stelsel er uit moet zien. Regel vervolgens goed overgangsrecht. Met mijn collega Frits Bart schreef ik daar al een mooie blauwdruk voor.
De AOW, de zware beroepen en de ZZP’ers zijn stuk voor stuk belangrijke onderwerpen. Uit een recent OESO-rapport blijkt dat een 60-jarige inwoner van een OESO-land gemiddeld nog ruim 23 jaar leeft. In de jaren zeventig was dat 18 jaar en in 2050 is dat naar verwachting bijna 28 jaar. Dat geeft al aan dat dit een serieus onderwerp is. Voer de discussie over deze onderwerpen los van de discussie over de tweede pijler pensioenen. Dat kan prima. Op zich hebben ze niet direct te maken met de tweede pijler pensioenen. Het gaat allemaal over de oude dag, dat is waar. Maar meer is het ook niet. Laat dat de voortgang van de discussie over ons pensioenstelsel dan ook niet belemmeren. Niets doen is geen optie, rondjes op de rotonde blijven rijden ook niet.
Daarom, nogmaals mijn pleidooi. Kabinet houdt de rug recht en toon ballen. Voer uit wat er in het regeerakkoord staat. Met of zonder akkoord van de sociale partners. Dan weten de sociale partners ook welke verantwoordelijkheid zij op zich nemen als er door de verknoping van al deze onderwerpen geen pensioenakkoord komt. En zullen zij dat moeten kunnen uitleggen aan hun achterban.
06122017